29 de febreiro en Aciveiro!

Fachada principal do Mosteiro.
Fonte: internet.

O paso natural que seguimos para viaxar de Rodeiro a Pontevedra é cruzando a Serra do Candán. Hoxe é unha carretera encostada e chea de curvas, pero os maiores contan que fai unhas décadas era aínda peor, eu xa non me lembro!. O Candán é un lugar agreste, unha paisaxe típica do interior galego de monte raso e habitada no máis alto da Serra por xigantes aeroxeneradores e enormes torres de alta tensión, xuntos soportan os envites do mal tempo de inverno. Chaman a atención as poucas e dispersas aldeas que podemos distinguir protexidas nas bagoadas naturais da serra. Todo iso fainos imaxinar o dura que tivo que ser a vida neste lugar nos antigos invernos, hoxe moito mais suaves e levadeiros grazas as novas vías e formas de comunicación.

Ó cruzar o alto da serra sorprende atopar de fronte, a un lado da carretera cun gran edificio de pedra: o Mosteiro de Santa María de Aciveiro, levantado polos monxes da Orde do Císter aló polo século XII.

A sede oficial da Orde estaba en terras francesas, dende alí propuxéronse estender a relixión cristiá máis ala da súa terra. A Galicia chegaron atraídos polo descubrimento dos restos de Santiago, o nacemento da Ruta Xacobea e a devoción a este Apóstolo. A eles lles debemos, entre outras novidades, a construción dos grandes mosteiros e pequenas igrexas que se reparten por todo o rural galego, e que seguen os postulados da Orde e o estilo arquitectónico de moda da época: o Románico.

Para asentar as súas novas congregacións e construír os mosteiros elixía lugares afastados da civilización, moitas veces de difícil acceso dificultando as visitas. Buscaban facilitar a tranquilidade e a paz para evitar as distraccións dos monxes, o seu lema era “ora et labora” (rezar e traballar). Non é de estrañar que na Ribeira Sacra se localicen tantos antigos e fermosos edificios do Císter.

Interior da igrexa.
Destaca a altura e a bóveda
que cubre a ábside.

Pero volvendo ó Alto do Candán e a Aciveiro, ó chegar alí é inevitable pensar no duro que debía ser chegar ata el no inverno en plena Idade Media e nos séculos seguintes. A pesares diso, ou grazas a iso, o mosteiro alí segue, despois de séculos de vida, sobrevivindo ó paso do tempo e adaptándose aos cambios da vida e da historia que lle tocou vivir. Naceu como mosteiro albergando a 12 monxes do Císter, e así foi ata a desamortización de Mendizabal en 1836. A partir dese momento o edificio tivo varias funcións, como hospital ou centro de formación, ata chegar a ser hotel monumento no que se celebran cada ano ducias de eventos tan especiais como o que nos levou ata alí o pasado 29 de febreiro.

Ó longo de todos estes séculos ademais de irse adaptando as diferentes funcións e usos que o encheron de vida e de experiencias, tamén se foi mudando arquitectónica e estilisticamente e o edificio adaptou a súa imaxe as diferentes modas que ían surxindo.

Do románico orixinal consérvase a igrexa. Dende fora xa se aprecia o seu gran tamaño, ó acceder resulta moi ampla e tamén acolledora. En canto á decoración, o exterior e austero e semella un edificio pesado, todo o contrario que no seu interior. Alí sentada nun dos escanos, sorprende a altura que alcanza o edificio e chama a atención a decoración escultórica dos capiteis das columnas, de gran calidade e cheos de movemento, figuras de seres mitolóxicos difíciles de identificar que semellan moverse pola pedra, e fermosos motivos vexetais.

Da igrexa non podo deixar de sinalar un elemento que une Aciveiro con Rodeiro, unha das vellas capelas laterais desta elegante igrexa, a chamada de D. Alvaro, foi no seu momento capela privada da nosa familia mais famosa: os Camba, dando conta da estreita relación entre esta nobre familia cambota e o mosteiro.

O resto do edificio, da imaxe de austeridade, conserva o aspecto Barroco que adquiriu no século XII. Destacan os dous claustros que sufriron tamén modificacións en diferentes etapas.

Superados séculos de historia e duras etapas de vida, dende fai anos está acondicionado como Hotel-Monumento. Este o modo actual que temos de poñer en valor e de seguir dando vida a moitos destes antigos edificios relixiosos, porque xa o reza o dito: “renovarse ou morrer”. ;)

Nesta etapa actual, o mosteiro, leva unha tranquila vida chea de momentos felices como o que vivimos alí o 29 de febreiro de 2020, unha data que tod@s os que estivemos recordaremos para sempre. Un día gris e ventoso, recordounos a dureza do inverno no Alto do Candán aos que tan acostumado está o mosteiro. Alí, abrigados polos seus grosos muros de pedra, vivimos unha cerimonia chea de calidez que nos fixo esquecer o frío do exterior, seguida dunha gran festa. Un día inesquecible para nós pero que tamén quedou para sempre gravada na memoria deste fermoso edificio, como tantos outros momentos e feitos que tiveron lugar entre os seus muros.

Begoña e Marcos, elixiron o día máis especial do calendario e este antigo edificio cargado de historia, para comezar unha nova etapa da súa propia historia xuntos. Sede felices!.