Pezas de Museo I: Moa (Muíños hidráulicos)

Con este post comezo unha nova serie temática que titulei “Pezas de Museo”, na que o que quero e presentar e interpretar, pois iso: pezas, obxectos, aparellos, cousas,..que, polas súas características ven poden merecer un lugar na exposición dun museo. Noutras ocasións traerei a este espazo pezas que xa están nalgún museo e que me chamen a atención especialmente polo que aportan a ese museo ou que teñan un valor ou un significado interesantes para compartir aquí.

Museo municipal de Rodeiro,
Sala de Etnografía.

Para comezar a serie escollín unha peza única, pero da que existen moitas semellantes, e cada unha delas é unha "pedra con historia". Unha peza que, unha vez máis nos demostra a versatilidade e resistencia da pedra. A Moa.

A Moa é unha das pezas máis representativas dos nosos muíños de río. Pódese dicir que é unha d

as protagonistas, situada no centro do tremiñado, o espazo principal da construción, é parte activa no traballo do muíño. Ten unha función fundamental no traballo e ocupa un lugar privilexiado. A través do seu ollo central vai pasando o gran paseniño, e xirando e xirando sobre o pé, transfórmase en fariña.

Fotografía do interior dun antigo muíño
Yoli Aguiar (Rodeiro).

Estas Pedras con historia, hoxe podémolas atopar expostas en moitos museos etnográficos, tamén son moitas as que foron recollidas do seu emprazamento orixinal polos herdeiros dos muíños e levadas á casa onde as gardan, outras moitas desapareceron vítimas de espolios de muíños abandonados. Pois ben, sexa como sexa estas fermosas pedras fálannos dos tempos de esplendor dos muíños, aqueles nos que era fundamental ir a eles a moer o gran para obter fariña coa que cocer o pan ou alimentar os animais. Gardan a memoria dunha época e dunha tradición: a da moenda ou muiñada, e demostran o saber de dous deses oficios tradicionais perdidos no tempo: o do muiñeiro e o do canteiro. Era o muiñeiro o que se servía dela para a labor no muíño,  pero era un canteiro o encargado de elaborar a moa perfecta para o muíño e de facer o traballo de mantemento necesario para tela sempre a punto, posto que de vez en cando había que repicala para combater o desgaste polo roce continuo co pé sobre o que xiraba durante horas e días de continuo traballo.

As fotos que acompañan o texto, a primeira é unha foto que saquei fai tempo no Museo Municipal de Rodeiro, na súa sala de etnografía, onde se custodian tres moas, moi desgastadiñas polo traballo e o paso do tempo. E ahí están, xa xubiladas e acompañadas por un pé tamén de muíño, contándose as súas historias de xuventude. 

A segunda foto, mostra unha gran moa que permanece no interior dun antigo muíño. Neste caso, a moa en moi bo estado de conservación semella que está descansando disposta a colocarse no seu lugar de traballo e comezar a faena, pero o tempo pasa e o muíño segue parado e sufrindo as consecuencias do abandono.